"خیبرآنلاین" - موسسه فرهنگی و هنری موعود عصر(عج) که بر آن است نشستهای فرهنگ مهدوی خود را با هدف گشودن پنجرههایی برای آگاهی شیعیان از بحرانهای آخرالزّمان برگزار کند، صد و پنجمین نشست ماهانه خود را بنا به ضرورت روز به موضوع «تأثیرات و پیامدهای غذاهای آزمایشگاهی تراریخته بر انسان» اختصاص داد.
به گزارش میدان 72، در این میزگرد، علی متولّیزاده اردکانی دکترای ژنتیک و فوق دکترای زیست فناوری از آمریکا و حجتالاسلام علی ارجمند عینالدین، مسئول حوزه نمایندگی ولی فقیه در جهاد کشاورزی و عضو هیئت رئیسه انجمن ارگانیک کشور به بیان نکات مهمی درباره محصولات دستکاری شده و تراریخته پرداختند.
محصولات تراریخته چیست؟متولیزاده: ایده اصلی تغییر ژنتیک این بوده است که با تغییرات برخی صفات در گیاهان، بهرهوری آن را بالا ببرند. امروزه با اضافه کردن برخی صفات به گیاهان، آنها را در برابر برخی آفتها و سموم مقاوم میکنند.
اردکانی این ایده را سادهاندیشانه خواند که تغییر در ژن گیاهان، در اکوسیستم و طبیعتی که قدمتی چندین میلیون ساله دارد، تغییری ایجاد نکند! گستردگی تغییرات ژنتیکی، محدود به گیاهان نیست و تغییرات در ساختار ژنتیک حیات (ژنوم) هدف اصلی متخصّصان ژنتیک است.
به تعبیر دیگر، تغییر در ژن هر نوع موجود زنده ایده متخصّصان ژنتیک در 3 دهه اخیر است تا جایی که امکان شبیه سازی حیوانات و ایجاد ژنهای جدید فراهم شده است. این موضوع هر چند میتواند به درمان برخی بیماریها کمک کند؛ امّا در عین حال میتواند حیات طبیعی را که در طول میلیونها سال به تکامل رسیده، دچار تغییر و مخاطره کند.
محصولات تراریخته و ورود آن به کشور با وجود خطرات شناخته شده آن، از کجا و به چه طریق بوده است؟ارجمند: نظام سرمایهداری «کنترل کننده بسیاری چیزها در دنیا دانستند؛ از جمله کنترل منابع غذایی و دارویی که در دست آنهاست و به وسیله آن ملتها را تحت سلطه خود درآوردهاند؛ از جمله بنیاد راکفلر که یکی از متولِیان کنترل غذا ساکنان جهان و تغییرات ژنتیک در دنیاست.
وی با هشدار درباره ناکافی بودن علم متخصّصان پزشکی پیرامون اهمّیت غذا اعلام کرد: بنده در مقاطعی در دانشگاه دکتری تدریس میکردم و فهمیدم که دانشجویان پزشکی تا مقطع دکترا دو واحد بیشتر درس تغذیه نمی گذرانند.؛ در حالی که اهمّیت غذا تا جایی است که ابن سینا می گوید غذای شما داروی شما و داروی شما غذای شماست.»
متولیزاده نیز سابقه ورود غذاهای تراریخته در کشورهای شرقی را به حدود سه دهه پیش بازگرداند که با ترویج ایده تغییر ژنتیک، دانشجویان از سراسر جهان به دانشگاههای غربی رفتند و تحصیل کردند. ایشان اعلام کردند امروزه ۶۰ مرکز در ایران وجود دارد که در وظیفه خود انجام مطالعات بیولوژیک را قرار داده اند اما اینکه تا چه حدود در این مراکز کار تخصصی به معنای واقعی اش انجام می شود، معلوم نیست.
تفاوت و شباهت محصولات طبیعی (ارگانیک) و تغییر ژنتیک (تراریخته) چیست؟متولیزاده: این 2 محصول در ساختار متفاوت هستند. کشورهای غربی در تعریف محصولات دستکاری شده میگویند: آن محصولات به همان روشی تغییر داده شدهاند که به طور طبیعی در طبیعت اتفاق میافتد در حالی که چنین نیست و این واقعه با آمیزش یا ترکیب طبیعی اتفاق نمیافتد.
برای ایجاد یک گیاه جدید با صفات جدید، نیازمند بهره گرفتن از انواع باکتریها و حتّی ژنهای جدید است. مسلّم است که با تغییر در یک سلولِ یک ماده، تغییرات به طور کامل اتفاق میافتد و هرگز محصول ارگانیک با تراریخته برابر نمیشود.
طرفداران تراریخته در ایران اعلام می کنند، که محصولات ارگانیک و تراریخته به لحاظ ژنی با هم برابرند. این سخن اشتباه است. وقتی ژن یک مادّه طبیعی تغییر مییابد، سبب تغییر در سلّول و تغییر اساسی در ساختار آن محصول میشود.
ورود یک ژن یا پروتئین خارجی به سلول برای تغییر آن نوعی ورود سم به این محصول است که با مصرف آن محصول تراریخته، این سم وارد بدن انسانی که ان محصول را استفاده میکند نیز میشود و شرایط طبیعی آن را تحت تاثیر خود قرار میدهد.
آیا قوانینی برای استفاده از محصولات تراریخته در ایران وجود دارد؟متولیزاده: در حال حاضر هیچ دستگاه نظارتیای بر این محصولات در ایران وجود ندارد. در کشورهای اروپایی محصولات تراریخته وارد شده از آمریکا را در کشور خود مورد بررسی قرار میدهند و بعد در بازار، با برچسب تراریخته یا ارگانیک عرضه میشوند. تاکنون در ایران، سازمان غذا و دارو، فقط چند نوع روغن را اعلام و برچسب گذاری کرده است که از محصولات تغییر ژنتیک هستند.
در ایران، سازمان غذا و دارو اعلام کرده است که ذرّت و سویا را وارد میکنند، به این دلیل که در تمامی دنیا استفاده میشود. در واقع ملاک سلامت و ایمنی این غذا را استفاده مردم جهان قرار می دهند. در حالی که باید در خود ایران این محصولات آزمایش و برچسب گذاری شوند. از کجا معلوم که تمامی بار یک کشتی (مثلاً ذرّت) از همان محصولی است که ایران سفارش داده است؟ ممکن است موادّ دیگری داخل آن باشد که بدون ارزیابی تضمینی در ایمنی آن برای مردم وجود ندارد.
ارتباط فناوری تراریخته با شرکت های غربی چیست؟ با توجه به اینکه برخی این محصولات تراریخته را نوعی ابزار برای تنظیم جمعیتی میدانند که کیسینجر در سخنرانیهایش از آن گفته است…ارجمند: استراتژیستها را پیامبران دروغین نظام سلطه هستند و با برخی استراتژیهای آنها، به طرحی اشاره کرد که ناظر به کم کردن جمعیت آفریقاییها در راستای کم شدن استفاده از منابع است. تا جایی که میزان نازایی در آفریقا به ۳۰% می رسد. (این آمار در ایران ۱۸تا ۲۰% است). این طرح ها در آفریقا و همچنین در ایران اجرا شد و کنترل جمعیت باعث شد که این کشور سالها عقب بیفتد. ایشان با تأسّف افزودند: «در حالی که ایرانیان در کلاس در مدارس خود از ویژگیهای خوب برنج تراریخته می خوانند، کشور سوئیس چندین سال است که اجازه نمیدهد که برنجهای تغییر ژنتیک در زمینش کاشته شود و در روسیه استفاده از آنها جرم محصول میشود. این چیزی که نامش را پیشرفت علم گذاشتهایم، حکیمانه نیست و ضررهای آن برای بشر همچنان مبهم است؛ بنابراین استفاده از این روش درست نیست.»
محصولات تراریخته و بیماریهای نوظهور مثل اوتیسم چه ارتباطی با هم دارند؟متولیزاده: تغییراتی که در DNA موجودات داده میشود در هنگام ورود به بدن انسان میتواند در سلول انسانی یا در سلول حیوانی ورود کند و تاثیرات خودش را بر جای بگذارد. در هر انسانی، چه زن و چه مرد، ده هزار نوع باکتری زندگی میکند. تعداد این باکتریها حتّی از سلولهای بدن انسان نیز بیشتر است.
بدن ما بدون حضور این باکتریها، بیماریهای مختلفی ایجاد میکند. بالانس و میزان و تعداد این باکتریها در بدن، میزان سلامت انسان را مشخص میکند. حالا این مواد تراریخته میتواند در مجاورت این باکتریها قرار بگیرد و تغییر ژن خود را به آنها منتقل کند. سرطان خون یکی از بیماریهای مرتبط با محصولات تراریخته است. در سال ۲۰۱۳ میلادی بر این فرضیه کار کردند که بیماریهای جدید از غذا ایجاد می شود. دو دانشمند بر این فرضیه کار کردند و انواع بیماریها و زمان ظهور اینها را مورد بررسی قرار دادند و متوجّه شدند که رواج این بیماریها همزمان با کاشت برخی محصولات تراریخته در آمریکا بوده است. از جمله سرطان کبد.
متاسفانه در ایران نمیدانیم که چند درصد از محصولات کشاورزی حاصل مواد تراریخته است، بدین ترتیب نمیتوان آمار صحیحی از بیماریها و تأثیر محصولات تراریخته بر آنها ارائه کرد.
ارجمند به شرکت مونسانتو اشاره کرد که بذرهای تراریخته تولید میکند. این شرکت چند ملیتی به عنوان بزرگترین تولید کننده مواد تراریخته باعث نابودی دانههای و بذرهای سنتی شده و موجب ازبین رفتن ذخایر ژنتیک کشورها شده است و باعث بروز بیماریهای بسیاری در انسانها شده است.
آیا راهی نیست که این محصولات را خودمان تولید و کشت کنیم تا حداقل نظارت بر آن بر عهده خودمان شود؟متولیزاده: اینکه طرفداران محصولات تراریخته گمان میکنند که غربیان اشتباه میکنند و ایرانیان در صورت استفاده از تکنولوژی آنان میتوانند محصولات تراریخته سالم در اختیار مردم قرار دهند، این حرف منطق غلطی دارد.
اگر ما محصولات تراریخته را بکاریم در تنوّع زیستی چندین هزار ساله ایران، تأثیرات اکوسیستمی بسیاری میگذارد. ایران به خاطر تنوّع گیاهانش جزو چهار کشور برتر در جهان در ذخایر ژنتیکی است و نباید با کاشت محصولات تراریخته این اکوسیستم و منابع این سرزمین را به خطر بیندازیم. آثار ورود و استفاده از این محصولات شاید پنجاه سال بعد بر زمین و مردم معلوم شود و کسی نیست که بتواند با عقل خود به اینجا برسد که میبایست مردم را با کاشت محصولات تراریخته بومی به خطر انداخت! در حالی که ثابت شده است که این محصولات به همراه آفتکشهایشان بیماریهای متعددی ایجاد میکنند.
احکام و وجه اعتقادی محصولات تراریخته چیست؟ارجمند: در حوزه اعتقادی، یهودیان اعتقاد دارند که دست خدا بسته است و اعتقاد دارند که سرنوشت خود را خودشان مصرف می کنند، بدین ترتیب ربوبیت خداوند را انکار میکنند. آنها بر اساس اعتقادشان، که مبتنی بر داروینیسم و ضدّ توحید ربوبی است، محصولات را تغییر ژن میدهند و میگویند که این محصولات به مرور زمان در جهان تکامل مییافته است و در آزمایشگاه ژنتیک تنها سرعت این تکامل بیشتر شده است و اعتقاد ندارند که خداوند هر چیزی را در نهایت درستی و نیکویی خلق کرده است.
در حوزه فقهی مراجع تقلید درباره محصولات دستکاری شده ژنتیک فتاوایی دادهاند. از جمله آیتالله علوی گرگانی که گفتهاند تحقیق علمی در اینباره اشکال ندارد و تا وقتی که خطرات آن به لحاظ علمی ثابت نشده است، حقّ تجاری سازی آن داده نشده است. همچنین آیتالله مکارم شیرازی اعلام کردهاند با توجه به اینکه کشورهای زیادی این محصولات را تحریم کرده و بسیاری از اهل خبره آن را مضرّ اعلام کرده اند، بدین ترتیب باید از کشت آن جلوگیری شود. مشابه همین حکم را نیز مقام معظّم رهبری فتوا کردهاند.
ارجمند با انتقاد از عادتهای غذایی ایرانیان، مردم را دعوت کرد که بر تغذیه خود حساس باشند. از جمله مصرف شیر ایران یک سوم مصرف جهان و مصرف روغن ایرانیان 2 برابر جهان است. همچنین متاسفانه در کشور ما سویا که غذای دام است، به عنوان جایگزینی برای گوشت معرفی میشود در حالی که این مواد همگی تراریخته هستند.