۹۶ درصد مردم معتقدند دولت همچنان برای پائین نگاه داشتن قیمت مواد مصرفی باید تلاش کند. ۸۶ درصد مردم هم با افزایش قیمت بنزین و گازوئیل مخالفند و ۸۵ درصد مردم هم با حذف یارانههای نقدی اعلام مخالفت کردند. به نظر آقای رئیسجمهور در صورت برگزاری رفراندوم آرای عمومی مردم متفاوت با یافتههای این پیمایش است؟
"خیبرآنلاین" - کمتر از ۲۴ درصد مردم «عمیقاً» کفایت روحانی را برای ریاست جمهوری باور دارند؛ افکارسنجی تازهی دانشگاه مریلند که اینگونه میگوید. دولت دوازدهم شروع نشده، خیلیها را ناامید کرد. عبور دلار از ۴۸۰۰ تومان؛ رد کلیات بودجه برای اولین بار در تاریخ و گزارش هولناک دیوان محاسبات، گزارشی که نوبخت معتقد است «حیثیت دولت را بُرد.» بیجهت نیست آقای رئیسجمهور از «بنبست» و برگزاری رفراندوم برای خروج از آن میگوید. ماجرا چیست؟ رفراندوم آیا میتواند روحانی و دولتش را از بنبست نجات دهد؟ مردم چه میگویند؟
روحانی از کدام «بنبست» سخن میگفت؟/ بررسی افکارسنجیهای اخیربه گزارش دانشجو، «ایرانپل» وابسته به دانشگاه مریلند مدتها است مشغول بررسی و پژوهش درباره افکار عمومی ایرانیها است. تازهترین نتایج نظرسنجی این مؤسسه که در ماه ژانویهی میلادی منتشر شد، بازتاب فراوانی در رسانهها و اندیشکدههای دنیا داشت؛ به علاوه «ایسپا» وابسته به جهاد دانشگاهی هم به تازگی نتایج پیمایشهایش را دربارهی اعتراضات خیابانی دیماه منتشر کرده. بررسی و مروری دوباره بر نتایج این افکارسنجیها احتمالاً میتواند ابعاد بیشتری را از بنبستی که روحانی از آن سخن گفته، برملا کند.
۶۹ درصد جامعهی آماری افکارسنجی دانشگاه مریلند معتقدند اوضاع معیشتی و اقتصادیشان هر روز درحال بدتر شدن است؛ آماری که تقریباً میتوان گفت: از ماه می ۲۰۱۵ تا امروز بیسابقه است. از سوی دیگر تنها ۱۷ درصد مردم معتقدند اقدامات دولت روحانی در چهار سال گذشته باعث بهبود اوضاع معیشتی آنها شده. ۸۵ درصد شرکتکنندگان هم معتقدند اقدامات دولت برای مبارزه با فساد مالی و اقتصادی کافی نیست. جالبتر آنکه ۸۸ درصد مردم مشکلات و مصائب اقتصادی را بهعنوان مهمترین دغدغههای امروز جامعه ایران معرفی کردند؛ با این تفکیک: بیکاری: ۴۰ درصد؛ گرانی: ۱۳ درصد؛ بیکاری جوانان: ۹ درصد؛ درآمد کم: ۷ درصد؛ فساد مالی: ۶ درصد؛ سوءمدیریت: ۶ درصد؛ اقتصاد بد: ۵ درصد؛ فقر: ۲ درصد.
بررسی میزان محبوبیت رئیسجمهور و محمدجواد ظریف (به عنوان محبوبترین عضو دولت) اما جالبتر از همه است؛ نظرسنجی مؤسسه ایرانپل نشان میدهد حسن روحانی در ژانویه ۲۰۱۸ پائینترین میزان محبوبیت مردمی را در همهی سه سال گذشته تجربه میکند. تنها ۲۴ درصد مردم «عمیقاً» معتقدند وی کفایت لازم را برای ریاست جمهوری دارا است. میزان محبوبیت وزیر امور خارجه هم قابل توجه است؛ محبوبیت محمدجواد ظریف که در آگوست ۲۰۱۵، ۵۶ درصد بوده، امروز به تنها ۳۶ درصد تقلیل یافته. مطلبی که بیشتر از پیش نومیدی مردم را از عملکرد روحانی و دولتش نشان میدهد.
نظرات مردم درباره برجام به عنوان تنها دستاورد دولت روحانی هم جالب است؛ درحالی که ۴۳ درصد مردم در آگوست ۲۰۱۵ «قویاً» از توافق هستهای دفاع میکردند، این آمار امروز به تنها ۲۶ درصد کاهش یافته است.
کنار هم گذاشتن دادههای پیمایش ایرانپل میتواند تصویر روشنی از نارضایتی گستردهی مردم عملکرد دولت تدبیر و امید ارائه دهد. با این همه بررسی آمار و ارقام مؤسسهی افکارسنجی دولتی ایسپا هم جالب توجه است؛ براساس این نظرسنجی که دربارهی اعتراضات خیابانی دیماه انجام شده، 69 درصد پاسخگویان خواستهی اصلی شرکتکنندگان در تجمعات را بهبود وضعیت اقتصادی و فضای کسب و کار عنوان کردند. 30 درصد پاسخگویان هم رفع فساد مالی و اداری و 20.6 درصد مقابله با بیعدالتی، را خواسته اصلی برشمردند.
حالا بهتر از گذشته میتوان اظهارات اخیر روحانی را رمزگشایی کرد. اظهاراتی نظیر اینکه «مشکل مردم "فقط" اقتصادی نیست» یا درخواست رفراندوم برای خروج از بنبست! آقای رئیسجمهور فرار به جلو کافی نیست؟
رفراندوم آیا میتواند روحانی را از نارضایتی گسترده مردمی رهایی دهد؟/ قانون اساسی چه میگوید؟«در مسایل بسیار مهم اقتصادی، سیاسی، اجتماعی و فرهنگی ممکن است اِعمال قوه مقننه از راه همه پرسی و مراجعه مستقیم به آرای مردم صورت گیرد. در خواست مراجعه به آرای عمومی باید به تصویب دوسوم مجموع نمایندگان مجلس برسد.» این اصل پنجاهونهم قانون اساسی است؛ همان اصلی که روحانی با استناد به آن در میدان آزادی خواستار برگزاری رفراندوم شد. آقای رئیسجمهور که البته مدعی حقوقدانی است، بهتر از همه میداند هیچجای این اصل کمترین اختیاری برای دولت و قوهی مجریه جهت برگزاری رفراندوم پیشبینی نشده. تصریح نص روشن است: «تصویب دوسوم نمایندگان مجلس». اصل 150 قانون اساسی هم فرمان برگزاری همهپرسی را از اختیارات و وظایف رهبری میداند.
گذشته از ایرادات شکلی و قانونی پیشنهاد روحانی، سؤال اصلی اینجاست: همهپرسی برای چه؟ مثلاً پیشنهاداتی که دولت در بودجهی ۹۷ درباره حذف یارانهها و گران کردن حاملهای انرژی داد و مجلس یکسره مخالفت کرد؟ روحانی واقعاً تصور میکند درصورت برگزاری رفراندوم میتواند این پیشنهادات را به تصویب آرای عمومی برساند؟ نتایج افکارسنجی ایرانپل جالب است: براساس همان پیمایش ۹۶ درصد مردم معتقدند دولت همچنان برای پائین نگاه داشتن قیمت مواد مصرفی باید تلاش کند. ۸۶ درصد مردم هم با افزایش قیمت بنزین و گازوئیل مخالفند و ۸۵ درصد مردم هم با حذف یارانههای نقدی اعلام مخالفت کردند. به نظر آقای رئیسجمهور در صورت برگزاری رفراندوم آرای عمومی مردم متفاوت با یافتههای این پیمایش است؟
رفراندوم یا انتخابات زودهنگام؛ مردم چه میگویند؟پیشنهاد وحید یامینپور مجری تلویزیون جالب است: «اگر بنا باشد رفراندوم صورت پذیرد، براساس یافتههای نظرسنجی جناب آشنا، رفراندوم برای برگزاری زودهنگام انتخابات ریاست جمهوری در اولویت است.» غیر از اینها، کاربران فراوان دیگری نسبت به درخواست آقای رئیسجمهور برای برگزاری رفراندوم واکنش نشان دادند. عزتالله ضرغامی رئیس سابق رسانه ملی و عضو شورایعالی انقلاب فرهنگی هم معتقد است سخن گفتن از رفراندوم در اجتماع ملی جشن انقلاب، نه تدبیر است نه سلیقه!